Boeken draaien in zekere zin om het openhouden van mogelijke voorstellingen van onze werkelijkheid. Leefbare representaties, maar ook onleefbare. Literatuur kan en mag (binnen de grenzen van het strafrecht), immers amoreel of immoreel zijn. Daardoor was literatuur in zekere zin altijd een soort vrijplaats, waar ook de grenzen van ons bestaan als mens verkend konden worden.  De manier waarop schrijvers dat de afgelopen paar honderd jaar hebben gedaan is, met de inzet van literaire technieken als tijd, taal en ruimte, natuurlijk enorm aan verandering onderhevig geweest. Dat heeft tot vele en extreme experimenten geleid en juist die hebben me altijd [meer…]

De Zweedse schrijver Lars Gustafsson (1936-2016) ken ik met name van enkele onvergetelijke gedichten. Die reken ik ook wel tot mijn persoonlijke top 100 (zou die tenminste bestaan). Maar ik heb me voorgenomen om mijn immer uitdijende bibliotheek nog eens grondig op te schonen. En dan stuit ik uiteraard op ongelezen boeken, half gelezen boeken en zelfs vergeten boeken. Ik wil gaan ‘oplezen’ kortom en pikte deze novelle eruit. In Austin, Texas, doet een Zweedse gastdocent onderzoek naar een nieuwe sensationele these over de paranoia van August Strindberg. Maar hij werkt elke ochtend minstens zo fanatiek aan zijn tennisspel. Een [meer…]

Schrijver en illustrator Mirjam van Houten heeft nog niet zo lang geleden haar domicilie gevonden in een stijlvolle, riet gedekte woning uit de achttiende eeuw. Als klein meisje fietste ze al vaak langs dit sprookjesachtige huis en nu mag ze er daadwerkelijk haar fantasie de vrije loop laten. De woning is beslist niet groot, maar juist in die kleine ruimtes voelt Mirjam zich enorm thuis. Toch wordt er hard gewerkt aan een nieuw atelier in de tuin. Daar zal ze in de toekomst in alle rust kunnen werken, want nu staat haar moderne tekentafel noodgedwongen nog tussen klassieke, donkere meubels [meer…]

Een verrukkelijke novelle. Elke dag komt een jongeman naar het Hibiya-park in Tokyo. Een plek waar niet veel bijzonders te doen valt. En de jongeman beleeft ook geen opzienbarende dingen. Je zou de novelle daarom een ode aan het dagelijkse leven kunnen noemen, waarbij toevallige ontmoetingen en associatieve gesprekken mooie mijmeringen opleveren. De wandelingen in het park kunnen misschien nog het beste getypeerd worden als ‘flaneren’ in de betekenis die Eric de Kuyper daar ooit aan gaf. Flaneren heeft veel minder een doel dan wandelen: ‘De flaneur geeft aan zijn zinloze bezigheid zin door voortdurend triviale en minimale doelen te [meer…]

Om tal van redenen ‘moest’ ik de biografie over Hugo Claus lezen, maar al relatief snel was er een ‘teveel’ dat Mark Schaevers behendig en stijlvol over de pagina’s uitsmeert, dat me licht begon te ergeren. Te veel anekdotes, teveel vrouwen, vrienden en vijanden, teveel intimiteit vooral ook. Alsof de biograaf wil wedijveren met de Meester, die zelf altijd heeft beweerd het toch beter te weten dan zijn toekomstige biografen en al zijn geheimen mee het graf in zou nemen. Maar een biograaf die selectiever te werk was gegaan, meer analyse van het werk had opgenomen, zelfs een iets discretere [meer…]

This is a hugely inspiring book. Inspiring because of the subject, George Weidenfeld, one of the world’s most influential and successful publishers of the twentieth century, with a keen eye for the social and political problems of his time, but certainly also inspiring because of the form. Biographer Thomas Harding ‘chose to explore George’s life through the books with which he was associated’. This means that books by writers such as Saul Bellow and Nabokov will be included, but also non-fiction by Henry Kissinger or Kurt Waldheim. These micro-stories are designed in such a way that they read as glimpses [meer…]

Lang bijna niks gelezen. Overload. Maar dit was een fijne biografie. Een pijnlijk psychologisch relaas van iemand die gedoemd was te verdwijnen (oorlog, ouders, antisemitisme), zelfbewust en ambitieus overleefde, maar uiteindelijk aan een zekere vorm van zelfdestructie ten onder ging. Onvoorwaardelijk onmatig als Ischa Meijer was, in alles wat hij deed. Er is wat rumoer over deze biografie, zelfs wat valselijk geformuleerde kritiek, maar wat mij betreft heeft Annet Mooij een overtuigend portret geschreven. En ja, het kan altijd weer anders. Annet Mooij, Alles gaat op vroeger terug. Ischa Meijer 1943-1995. Prometheus, Amsterdam 2023.

In oktober van dit jaar was ik, samen met collega Tryntsje van der Steege, aanwezig bij de jaarvergadering van het wereldwijde netwerk van Cities of Literature, in Quebec, Canada. Ruim vijftig mensen vertegenwoordigden daar meer dan dertig steden uit de vier hoeken van de wereld. Maar natuurlijk liep de aanwezigheid van Beirut, Slemani in Irak, en meer nog Lviv en Odesa in Oekraïne, het meest in het oog. Het is gevaarlijk leven in die steden en het vereist op z’n minst moed om er ook daadwerkelijk naar terug te keren. Het waren lange dagen vol behartenswaardige woorden en soms waren [meer…]

Yn 2000 gie Popke Popma mei pensjoen as direkteur fan basisskoalle ‘De Wynbrekker’ yn Eastersee. Neist syn wurk skreau Popke al geregeldwei foar bern, mar bygelyks ek kollums foar De Strikel, Byntwurk of De Oesdripen boekbesprekken foar De Pompeblêden fan de Afûk. Nei syn pensjoen koe Popke alle enerzjy stekke yn fertellen en skriuwen en him fierder bejaan op it histoaryske paad. Wy learden elkoar kennen yn 2003, fia de Moanne. Hy skreau in pear goeie artikels, mar it meast sil my bybliuwe syn ferhaal út 2005, oer Richtje Schurer-Bijlstra. In frou dy’t as jong famke by Drachtster Kompenije mei har kuorbalteam in freeslik ûngelok meimakke, mei [meer…]

Guon minsken hawwe eins gjin achternamme nedich. At jo sizze: ‘Aggie’, dan is dat foldwaande. Seine jo dat tsjin har, dan seach se op mei har priemkjende eagen, fol fjoer en fragen. En dan fuort der achteroan har ûntwapenjende en oansteklike laitsjen.  Aggie van der Meer mocht graach skilderje en tekenje wat se mei har freegjende eagen en lústerjend ear waarnaam. Dochs koe se yn it skriuwen har krityske blik en har humoristyske relativearringsfermogen it bêste kwyt. Oant in pear moannen lyn skreau se alle dagen noch wol in pear rigels of sels in ynstjoerd stik en dy wienen noch altyd [meer…]