Erik Vlaminck vind ik een prachtig voorbeeld van een echte schrijver. Daarmee bedoel ik niet een of andere eendagsvlieg die dankzij ‘good looks’, een scherpe tong of een uitgekookte marketingstrategie in minder dan geen tijd de vaderlandse podia bestormt (de zon schijnt voor iedereen nietwaar), maar iemand die gedisciplineerd, al ruim dertig jaar, bouwt aan een almaar uitdijend oeuvre, een buitengewoon universum waarin het volkse, het sentimentele en het platvloerse, het laconieke en het aangrijpende, het particuliere en het universele aaneengeklonken worden tot een plastisch beeld van zijn eigen tijd, de twintigste eeuw. Toch is Erik Vlaminck vermoedelijk niet bij [meer…]

De eerste bewoner van Lelystad, een van de jongste woonplaatsen van Nederland, werd verwelkomd in 1967. Het had de parel aan de kroon van de Zuiderzeewerken moeten worden, maar volgens velen leeft men daar in die meest uitgestrekte gemeente van Nederland nog altijd in volledige verlatenheid. ‘Inrijden alleen voor bestemmingsverkeer’, dat idee. Een gevoel dat je ook bekruipt bij Zoetermeer of Leidsche Rijn. In de Flevopolder ervaar ik dan tenminste nog altijd het licht sensationele gevoel dat ik in feite over de zeebodem rijd, dat botters en boeien hebben plaatsgemaakt voor bruggen, beton en bermtoerisme. Maar dat daar in de [meer…]

Als Louis Paul Boon in een soort prelude bij De Kapellekensbaan opsomt waar zijn roman over zal gaan, over dit en over dat en over wat al niet, concludeert hij tenslotte enigszins voorzichtig dat het wel ‘een plas, een zee, een chaos’ zal worden. Maar dan komt het, de befaamde openingspagina waarin de schrijver aan het einde van de dag, de hemel kleurt al rood van de ondergaande zon, zijn schrijfzolder verlaat om zich bij het gezelschap van zijn vrienden te voegen en met hen te praten over het leven ‘gelijk het leven is’ en over de ‘pampierderij’ die hij [meer…]

Het is crisis en dat zullen we weten ook! Zo bezien is het niet verwonderlijk dat Walter van den Broeck dit najaar de première meemaakte van zijn stuk Au bouillon Belge, een politieke allegorie over het uiteenvallen van België en vrijwel gelijktijdig de overstap van De Bezige Bij naar Meulenhoff-Manteau maakte en een nieuwe roman lanceerde, Terug naar Walden. Opnieuw, het procedé is inmiddels bekend bij Van den Broeck, wordt al vanaf het omslag een spel gespeeld met fantasie, authenticiteit en historische werkelijkheid. Zijn roman gaat over de dreigende (financiële) ondergang van de wereld, én, zo zegt de achterflap: ‘Elke [meer…]

In 1978 verscheen van de schrijver F.B. Hotz de verhalenbundel Ernstvuurwerk. Het titelverhaal, dat zich grotendeels afspeelt tegen de achtergrond van de Krimoorlog, omschrijft ‘ernstvuurwerk’ als ‘zielkundige afschrik versus dom lood’. De effecten van ‘ernstvuurwerk’ zouden groot zijn geweest in het krijgsgewoel van de negentiende eeuw. Hotz vermeldt zelfs dat als generaal Chassé in 1832, in de nadagen van het grote conflict tussen België en Nederland, bij de verdediging van de citadel van Antwerpen, de beschikking gehad zou hebben ‘over een stelsel van reusachtige, vuurbrakende pijlen, de Fransen door panische vrees overmand uit hun batterijen verdreven zouden zijn. Willem I [meer…]

Een geschiedenis van de oprichting Onder welke omstandigheden en met welk doel werd in 1959 in Friesland een ‘eigen’ letterkundig museum opgericht. Daarover hield Ernst Bruinsma afgelopen december een lezing op het Filologencongres van de Fryske Akademy in Leeuwarden. Voor Zacht Lawijd maakte hij een ingekorte versie van zijn lezing. Inleiding De historie over de oprichting in 1959 van het Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaesjesintrum (FLMD) begint niet in Leeuwarden, maar in Antwerpen en Amsterdam. De context voor de oprichting van het FLMD wordt namelijk gevormd door de Friese Beweging en de oprichting van de Fryske Akademy, maar eveneens door [meer…]

Yn it radioprogramma Buro de Vries waard in pear wiken werom troch in libben kwartet fan lêzers it boek Echt Moai fan Wieke de Haan en Elske Riemersma besprutsen. Twa froulju wienen op in fleurige wize oan it lekskoaien en makken lûdroftich dúdlik dat se it boek fan De Haan mar neat fûnen. Ien fan de manlju, Hylke Tromp, wie eins ferneatigjender want hy fertelde op in kalme, ik soe hast sizze oertsjûgjende wize, yn gewoane taal, dat der hast neat doogde oan it boek. De útstjoering wie by wize fan sprekken noch net dien, of in duvelske Wieke de [meer…]

De mannen werkten wat rondom in de aard, als groeven ze een schat, maar kalm en bedaard. Over de aarde was waarschijnlijk alles zoo, de wereld en ’t menschgewas ze leven nauw. (Herman Gorter) De belangrijkste straten uit mijn jeugd. Ik som ze langzaam op. In 1966 stond mijn wiegje in de James Wattlaan in Oudeschoot, heel toepasselijk genoemd naar de uitvinder van de stoommachine die de westerse wereld de moderne tijd in zou jagen. Het was ergens op de vage gronden tussen Oudeschoot en de Tjonger, die nu volledig zijn opgeslokt door een bedrijventerrein. Later woonden we in de [meer…]

In nijsgjirrige samling mei ferhalen fan hjoeddeiske skriuwers, troch Ernst Bruinsma en Baukje Wytsma, dy’t sjen lit dat it Fryske proaza op in heech nivo stiet. Eigensinnich, dat is it wurd dat dizze ferhalen nei foarm en ynhâld mienskiplik hawwe. Wilco Berga, Sjoerd Bottema, Anne Feddema, Josse de Haan, Bouke van der Hem, Eric Hoekstra, Aggie van der Meer, Simon Oosting, Durk van der Ploeg, Elske Schotanus, Willem Schoorstra, Jabik Veenbaas, Harmen Wind en Henk Wolf.

Angèle Manteau heeft vaak beweerd dat ‘literaire kwaliteit’ voor haar de enige norm was als uitgeefster. In Kwaliteit als credo tracht Ernst Bruinsma te achterhalen wat Manteau precies voor ogen stond bij haar verlangen om een internationaal georiënteerd literair fonds op te bouwen. De grote schrijvers komen uitgebreid aan bod: Piet van Aken, Johan Daisne, Hubert Lampo, Curzio Malaparte, Richard Minne… eeen hoofdrol is weggelegd voor Louis Paul Boon, met Hugo Claus de belangrijkste schrijver die uit het fonds naar voren is gekomen. Meer nog dan een uitgeverijgeschiedenis biedt Kwaliteit als credo een uniek perspectief op het culturele leven in [meer…]